Kardiyovasküler Hastalıklar

Kardiyovasküler hastalıklar (KVH) kalp ve kan damarları hastalıklarıdır. Her yıl birçok insan KVH’a karşı hayatını kaybetmektedir. Hatta ABD’de kadın ve erkekler için birinci sıradaki ölüm nedenidir. Ülkemizde ise Türkiye İstatistik Kurumu-2017 Ölüm Nedeni İstatistiklerine bakıldığında, dolaşım sistemi hastalıklarının birinci sırada yer aldığı görülmektedir. Sigara-alkol kullanımı, dengesiz ve yetersiz beslenme KHV riskini arttırmaktadır. Kardiyovasküler hastalıkların temeline bakıldığında, beslenme ve KVH arasında çok yakın bir ilişki olduğu gözlemlenmiştir. Beslenme bu hasta gruplarında mortalitenin ve morbiditenin iyileşmesi açısından önemlidir. Yeterli ve dengeli beslenme ile tıbbi beslenme tedavisi KVH’ın önlenmesi ve tedavisinde büyük rol oynamaktadır.

Kardiyovasküler Hastalıklarda Risk Faktörleri

Beslenme:

Yetersiz ve dengesiz beslenmek

ateroskleroz, koroner kalp hastalığı başta olmak üzere KVH için risk faktörüdür. Sağlıklı beslenmek kan lipid profilinin, kan basıncının ve ideal vücut ağırlığının korunması açısından önemlidir.

Doymuş yağ asitlerini yüksek miktarda tüketmek LDL kolesterol seviyesini ve toplam Kolesterol/HDL kolesterol oranını arttırmaktadır. Doymuş yağ asidi alımının yerine çoklu doymamış yağ asidi içeren yağların tercih edilmesi de kardiyovasküler hastalık riskinin azalmasını sağlamaktadır.

Omega-3 yağ asitlerinden dokozahekzaenoik asit (DHA) ve eikozapentaenoik asit (EPA) KVH riskini azaltmaktadır. Uskumru, alabalık, ringa EPA ve DHA açısından zengindir.

Yüksek posalı diyet düşük KVH riski ile ilişkilendirilmiştir. Posa, ince bağırsaktan kolesterol emilimini azaltmakta dolayısı ile Toplam kolesterol ve LDL kolesterol seviyelerini düşürmektedir.

Yüksek tuz tüketimi KVH için özellikle hipertansiyon (HT) için tehdit oluşturmaktadır. DSÖ tuz tüketimini 5 g/gün olarak belirlemiştir. Sebze ve meyve tüketimi, antioksidan, fonksiyonel bileşenler ve yüksek posa içeriklerinden dolayı tüketilmelidir. Ayrıca çalışmalara göre sebze ve meyve tüketimi KVH riskini azaltmaya yardımcı besinlerdir.

Aile öyküsü:

Ailesinde KVH olan bireylerde ilerleyen dönemlerde KVH riskiyle karşılaşma durumlarının daha yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca çalışmalar hipertansiyon, diyabet, dislipidemi gibi hastalıkların da genetik temelli olabileceğini savunmaktadır.

Sigara Kullanımı:

Yapılan çalışmalara göre KVH’ın yaklaşık %10’u sigara kullananlar olduğunu bildirmiştir. Sadece sigara kullanımı değil sigaraya maruz kalmakta hastalık riskini arttırmaktadır. Sigara dumanı içerisinde bulunan birçok madde lipoproteinlere zarar vererek oksidasyonu arttırır ve kan oksijen taşıma kapasitesini düşürmektedir.

Diyabet:

Kardiyovasküler risk, kandaki glikoz seviyesinin artmasıyla doğru orantılıdır. Ek olarak kandaki anormal glikoz seviyesi yüksek kan basıncı,düşük HDL kolesterol ve yüksek trigliserid (TG) seviyesine nede olabilmektedir. Kan glikoz seviyesinin ideal aralıkta olması bu risklerin azalttığını işaret etmiştir.

 

ÖNERİLER

*Öncelikle sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmelidir.

*Tütün kullanımı mutlaka bırakılmalıdır.

*Haftada en az 150 dakika orta şiddetli egzersiz yapılmalıdır.

 

BESLENME ÖNERİLERİ

-Yüksek posalı diyetlerin KVH riski ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Beslenme Bilimsel Danışma Kurulu (SACN) 2015 raporuna göre, her 7 gram posa alımının KVH riskini %9 azalttığını bildirmiştir.

-Kalsiyumun yetersiz tüketimi hipertansiyon riskini arttırmaktadır. Bu nedenle günlük tuz oranı düşük süt, yoğurt, peynir tüketimine dikkat edilmelidir.

-Düzenli olarak sağlık kontrolleri yaptırılmalıdır.

*Fazla kilolu bireyler, vücut ağırlığı kaybı sağlamak için mutlaka beslenme uzmanına danışmalıdır.

*Sebze, meyve, bitkisel veya hayvansal protein ve balık tüketiminin beslenme programında mutlaka yer alması gerekmektedir.

*İşlenmiş et, trans yağ, rafine karbonhidrat, şeker eklentili paketli gıda tüketiminden uzak durulmalıdır.

*Fazla kilolu bireyler, vücut ağırlığı kaybı sağlamak için mutlaka beslenme uzmanına danışmalıdır.

*Sebze, meyve, bitkisel veya hayvansal protein ve balık tüketiminin beslenme programında mutlaka yer alması gerekmektedir.

*İşlenmiş et, trans yağ, rafine karbonhidrat, şeker eklentili paketli gıda tüketiminden uzak durulmalıdır.

*Beslenme programında besin çeşitliliğine önem verilmelidir.

*Tüketilen besine ekstra tuz atımı azaltılmalı ve günlük 5 gramın altında tutulmalıdır.