Crush Sendromu

Crush Sendromu ve Beslenmesi

“Crush” kelime olarak ezme, ezilme, sıkışma, baskıya maruz kalma anlamına gelir. Crush/ezilme sendromu, depremden sonra en sık gelişen komplikasyonlardan biri olup, erken ve sıkı bir tedavi ile kontrol altına alınmadığı sürece ölümcül olabilir.

Crush sendromu enkaz altında uzun süre sıkışıp kalan kişilerde gelişmektedir. Ezilmeden dolayı iskelet kası hücreleri zedelenmekte ve normal metabolik parametreleri değişmektedir. Bu durum akut böbrek yetmezliği, kardiyak arrest, akut respiratuar distress sendromu (ARDS) gibi vital organların ciddi komplikasyonlarına sebep olmaktadır. Enkaz altında olan her kişi crush sendromu gelişme riskini taşımaktadır. Bu nedenle ezilme sendromunun tedavisi enkaz altındayken başlatılmalıdır. Bu vakalarda en kısa zamanda potasyum içermeyen intravenöz sıvı verilmeli ve tedavi durdurulmadan hastanede devam etmelidir. Bazı vakalarda ise, cerrahi girişim gerekmektedir.

Böbrek yetmezliğinde diyette ilk aşama günlük protein alımının kısıtlanmasıdır. Bu amaçla, diyaliz uygulanmayan hastalara günde 0,6 g/kg protein içeren (40 g proteinli) ve esansiyel aminoasitlerden zengin bir diyet verilir. Protein yıkımını önlemek için, hastalara günde en az 100 g karbonhidrat verilir. Negatif azot dengesinden korunmak için, yağ ile ek kalori alımı da önemlidir. Kalori alımını 35-50 kal/kg/gün  düzeyine kadar çıkarmak gereklidir. Suda eriyen vitamin ve minarellerin verilmesine dikkat edilir.

Crush Sendromu tanılı yetişkin hastalarda ilk 2-3 gün uygulanan örnek liste şu şekildedir:

 

SABAH	1 Adet Haşlanmış Yumurta 7-8 Tane Tuzsuz Zeytin (25 g) 1 Kutu Bal 1 Roll Tuzsuz Beyaz Ekmek
ARA 1	1 Bardak Limonata
ÖĞLE	1 Kase Un Çorbası 6 Yemek Kaşığı Pirinç Pilavı
ARA 2	2 Adet Nişastalı Un Kurabiyesi 1 Bardak Limonata
AKŞAM	1 Kase Un Çorba 30 Gr Tavuk 6 Yemek Kaşığı Pirinç Pilavı
ARA 3	1 Kase Mısır Nişastalı Sulu Muhallebi (Şekerli) 1 Adet Nişastalı Un Kurabiyesi

**Meyve ve sebze yasak olup, su verilmez. 24 gr protein, 350-400 mg potasyum içerir.

Hastanın durumuna göre devamındaki 2-3 gün meyvesiz kronik böbrek yetmezliği diyeti uygulanır. Sonrasında hastalar kronik böbrek yetmezliği diyeti ile takip edilir.

 

KAYNAKLAR

https://www.ttb.org.tr/sted/sted0999/st09993.html

Aygin D, Atasoy I,  Crush Sendromu Tedavi ve Bakımı. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2008; 11:1

Yıldırım E, Kaymaz B, Dörtler H, Üstündağ S, Akdeniz A, & Erbaş O. Crush Sendromu. FNG & Bilim Tıp Dergisi, 2018;4(4):213-218.

Jasmina Hoxha, Deprem Sonrası Crush Sendromu: Olay Yerinden Hastaneye Hemşirelik Bakımı 7. Uluslararası Öğrenci Sempozyumu. 2022: 94-108.